Երկրագունդը բոլոր կողմերից շրջապատված է օդի հաստ շերտով: Օդը կարծես Երկրի հագուստը լինի:

Մեր շրջապատում ամենուրեք օդ կա, բայց մենք այն չենք տեսնում, քանի որ օդն անգույն է և ապակու նման թափանցիկ: Կապույտ երկինքը, որ ողողված է արևի ճառագայթներով, նույնպես օդի հաստ շերտ է: Օդ կա նաև ջրի մեջ:

Օդը մարդկանց, կենդանիներին, բույսերին անհրաժեշտ է շնչառության համար: Առանց օդի մարդը կարող է ապրել ընդամենը մի քանի րոպե: Հետևաբար օդով է պայմանավորված կյանքի գոյությունը Երկրի վրա:

Կատարած բազմաթիվ փորձերի շնորհիվ գիտնականներն ապացուցել են, որ օդը տարբեր գազերի խառնուրդ է: Օդը գլխավորապես բաղկացած է թթվածնից և ազոտից, շատ քիչ քանակով ածխաթթու գազից: Բոլոր կենդանի օրգանիզմները շնչում են թթվածին, արտաշնչում ածխաթթու գազ:

Նշված գազերից բացի օդում միշտ լինում են ջրային գոլորշիներ, սառցե բյուրեղներ, ծխի, մրի և փոշու մասնիկներ: Օդում եղած ջրային գոլորշիներից են առաջանում ամպերը և մառախուղը: Ամպերից էլ թափվում են մթնոլորտային տեղումները՝ անձրևը, ձյունը և կարկուտը:

Բոլորիս քաջ ծանոթ քամին օդի հորիզոնական տեղաշարժման արդյունք է:

Օդը ջերմության վատ հաղորդիչ է: Դրա համար էլ բնակարանների և դասասենյակների պատուհանները սովորաբար երկփեղկ են լինում: Ձմռանը, երբ դրսում ցուրտ է, փեղկերի միջև եղած օդը չի թողնում, որ ցուրտն անցնի բնակարան կամ դասասենյակ: Նույն ձևով էլ օդը չի թողնում, որ ներսի տաքությունը դուրս գա:

Օդային հագուստ

Տրոպոսֆերա. Սա Երկրի մակերեսին ամենամոտ շերտն է, որը տարածվում է ծովի մակարդակից մինչև մոտ 10-15 կիլոմետր (6-9 մղոն): Այն պարունակում է օդը, որը մենք շնչում ենք, և այնտեղ է տեղի ունենում եղանակային երևույթների մեծ մասը:

Ստրատոսֆերա. Տրոպոսֆերայի վերևում գտնվում է ստրատոսֆերան, որը տարածվում է Երկրի մակերևույթից մոտ 10-15 կիլոմետրից (6-9 մղոն) մինչև մոտ 50 կիլոմետր (31 մղոն): Օզոնային շերտը, որը կլանում է Արեգակի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման զգալի մասը, գտնվում է ստորին ստրատոսֆերայում։

Մեզոսֆերա. Մեզոսֆերան տարածվում է ստրատոպաուզայից (ստրատոսֆերայի վերին սահմանը) մինչև Երկրի մակերեւույթից մոտ 85 կիլոմետր (53 մղոն): Այս շերտը պաշտպանում է Երկրի մակերեսը մետեորոիդների մեծ մասի հարվածներից:

Թերմոսֆերա. Մեզոսֆերայի վերևում գտնվում է թերմոսֆերան, որը տարածվում է Երկրի մակերևույթից մոտ 85 կիլոմետրից (53 մղոն) մինչև մոտ 600 կիլոմետր (373 մղոն): Այս շերտը չափազանց բարձր ջերմաստիճան է զգում, բայց մարդուն տաք չի զգում, քանի որ օդի խտությունը շատ ցածր է:

Էկզոսֆերա. Էկզոսֆերան Երկրի մթնոլորտի ամենահեռավոր շերտն է, որը աստիճանաբար մարում է դեպի տիեզերք: Այն տարածվում է մոտ 600 կիլոմետրից (373 մղոն) մինչև Երկրի մակերեւույթից հազարավոր կիլոմետրեր: Այնտեղ է, որտեղ շատ արբանյակներ պտտվում են Երկրի շուրջ:

Այս շերտերից յուրաքանչյուրը ծառայում է պաշտպանելու և կարգավորելու Երկրի շրջակա միջավայրը, ինչպես հագուստի շերտերը պաշտպանում և կարգավորում են մեր մարմինը: Առանց մթնոլորտի, կյանքն այնպիսին, ինչպիսին մենք գիտենք, հնարավոր չէր լինի Երկրի վրա:

Հարցեր և առաջադրանքներ

Ի՞նչ նշանակություն ունի օդը կենդանի օրգանիզմների համար: Բոլոր կենդանի օրգանիզմները շնչում են թթվածին, արտաշնչում ածխաթթու գազ:
Ի՞նչ գազերից է կազմված օդը: Օդը կազմված է թթվածնից, ածխաթթու գազից, ազոտից։
Օդի ի՞նչ հատկությունների ես ծանոթ:
Նշված գազերից բացի օդում միշտ լինում են ջրային գոլորշիներ, սառցե բյուրեղներ, ծխի, մրի և փոշու մասնիկներ: Օդում եղած ջրային գոլորշիներից են առաջանում ամպերը և մառախուղը: Ամպերից էլ թափվում են մթնոլորտային տեղումները՝ անձրևը, ձյունը և կարկուտը:
Բոլորիս քաջ ծանոթ քամին օդի հորիզոնական տեղաշարժման արդյունք է:
Ինչպե՞ս կարող ես ապացուցել, որ քո շրջապատում օդ կա: Կատարի՜ր առաջադրանքները և կհամոզվես: Առանձ օդի չի լինի ոչ մի կենդանական և բուսական աշխարհ։